नेपालको राष्ट्रिय बजेटभन्दा झन्डै डेढ खर्ब रुपैयाँ बढी
केदार दाहाल
काठमाडौं, २४ चैत – बाराको निजगढस्थित प्रस्तावित दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको कुल लागत पौने ७ खर्ब रहेको खुलासा भएको छ । ४ वर्षअघि कोरियाली कम्पनी एलएमडब्ल्यूले सरकारलाई बुझाएको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर)अनुसार यसको कुल लागत ६ खर्ब ७० अर्ब रुपैयाँ छ । यो नेपालको राष्ट्रिय बजेटभन्दा झन्डै डेढ खर्ब रुपैयाँ बढी हो ।
“सरकारको कुल बजेटभन्दा बढी लागतको भएकैले परियोजना अघि बढाउन समस्या छ,” संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सचिव सुरेशमान श्रेष्ठ भन्छन्, “प्रत्येक वर्षको मुद्रास्फीति जोड्ने हो भने लागत ८ खर्बभन्दा बढी पुग्न सक्छ । सरकारले पहिले लगानीकर्ताको जोहो गर्नुको विकल्प छैन, जुन आयोजना नेपालकै अर्थतन्त्रले तत्काल धान्न सक्ने अवस्थामा छैन ।” सरकारले भने तारबार गर्न र जग्गाको समस्या सुल्झाउन चालू आर्थिक वर्षमा ५० करोड रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ ।
उच्च लागतकै कारण सरकारले कुनै काम अगाडि बढाउन नसकेको श्रेष्ठले स्वीकारे । डीपीआरअनुसार विमानस्थल निर्माण ३ चरणमा सम्पन्न गर्ने योजना छ । यो रकम तीनै चरणको काममा खर्च हुनेछ । पहिलो चरणमा ६५ अर्ब, दोस्रोमा २ खर्ब ५५ अर्ब र तेस्रो चरणमा ३ खर्ब ५० अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान छ । ३ वटै चरणमा निर्माण सम्पन्न गर्न १४ वर्ष लाग्नेछ ।
गत महिना टर्किस जहाज दुर्घटनाका कारण विश्वसँग नेपालको सम्बन्ध टुटेपछि वैकल्पिक विमानस्थल निर्माणमा चौतर्फी आवाज उठे पनि अहिले नै आँट गरेर आयोजना अगाडि बढाउने पक्षमा सरकार छैन । अहिले सरकार अरु क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणमा लागिपरेकोले पनि निजगढका काम केही सुस्त भएको सचिव श्रेष्ठले बताए ।
सरकारले निर्माण गर्ने भनेको १७ वर्षपछि मात्र जग्गा निर्धारण गर्ने प्रक्रिया गत महिनाबाट अगाडि बढाएको छ । चालू वर्ष जग्गा अधिग्रहणका लागि ५० करोड रुपैयाँ छुट्ट्याइएको छ । विमानस्थल सञ्चालनका लागि काठमाडौं–तराई द्रुतमार्ग (फास्ट ट्र्याक) निर्माण आवश्यक छ । त्यसैले पनि सरकारले अहिले द्रुतमार्गलाई प्राथमिकतामा राखेको छ । विमानस्थलसँग जोडिएकाले द्रुतमार्गको सुनिश्चता नभएसम्म विमानस्थलका लागि लगानीकर्ता नभेटिने सरकारको ठम्याइ छ ।
सेनाले २ वर्षअघि नै दु्रुतमार्गको ट्र्याक खोलिसकेको छ । ७२ किलोमिटरमा तराई जोड्ने यो मार्गका लागि गत महिनामात्रै भौतिक योजना तथा निर्माण मन्त्रालयले विस्तृत अध्ययन गर्न भारतीय कम्पनीसँग सम्झौता भएको थियो । द्रुतमार्गको लागत भने झन्डै ७५ अर्ब रुपैयाँ छ ।
विमानस्थलको धावनमार्ग ३६ सय मिटर लामो र ४५ मिटर फराकिलो हुनेछ । यसमा दोहोरो धावनमार्ग हुनेछ । यसमा सबैजसो अत्याधुनिक वाइड बडी जहाज उडान÷अवतरण गर्न सक्छन् । विमानस्थल निर्माण सुरु भएको ४ वर्षमा पहिलो चरणको काम सकिनेछ । यसको लागत ६५ अर्ब रुपैयाँ छ । पहिलो चरणमा सकिएपछि वार्षिक १ करोड ५० लाख यात्रुलाई सेवा दिन सक्नेछ ।
दोस्रो चरणको निर्माण गर्न ५ वर्ष लाग्नेछ । यसको लागत २ खर्ब ५५ अर्ब रुपैयाँ छ । दोस्रो चरणको निर्माणपछि विमानस्थलले वार्षिक ३ करोड यात्रुलाई सेवा दिन सक्नेछ । तेस्रो अर्थात अन्तिम चरणको निर्माणका लागि ५ वर्ष लाग्नेछ । यसमा ३ खर्ब ५० अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान छ । तेस्रो चरणको निर्माणपश्चात् विमानस्थलले वार्षिक ६ करोड यात्रु धान्न सक्नेछ ।
विमानस्थल टर्मिनल भवनमा ६ बोर्डिङ गेट, ३४ चेक–इन काउन्टर, ६ सुरक्षा जाँच, ३५ अध्यागमन, ८ भन्सार जाँच काउन्टर रहनेछन् । यात्रु सजिलोका लागि टर्मिनल भवनको माथिल्लो तलामा प्रस्थान र तल्लो तलामा आगमन बनाइनेछ ।
केदार दाहाल
काठमाडौं, २४ चैत – बाराको निजगढस्थित प्रस्तावित दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको कुल लागत पौने ७ खर्ब रहेको खुलासा भएको छ । ४ वर्षअघि कोरियाली कम्पनी एलएमडब्ल्यूले सरकारलाई बुझाएको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर)अनुसार यसको कुल लागत ६ खर्ब ७० अर्ब रुपैयाँ छ । यो नेपालको राष्ट्रिय बजेटभन्दा झन्डै डेढ खर्ब रुपैयाँ बढी हो ।
“सरकारको कुल बजेटभन्दा बढी लागतको भएकैले परियोजना अघि बढाउन समस्या छ,” संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सचिव सुरेशमान श्रेष्ठ भन्छन्, “प्रत्येक वर्षको मुद्रास्फीति जोड्ने हो भने लागत ८ खर्बभन्दा बढी पुग्न सक्छ । सरकारले पहिले लगानीकर्ताको जोहो गर्नुको विकल्प छैन, जुन आयोजना नेपालकै अर्थतन्त्रले तत्काल धान्न सक्ने अवस्थामा छैन ।” सरकारले भने तारबार गर्न र जग्गाको समस्या सुल्झाउन चालू आर्थिक वर्षमा ५० करोड रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ ।
उच्च लागतकै कारण सरकारले कुनै काम अगाडि बढाउन नसकेको श्रेष्ठले स्वीकारे । डीपीआरअनुसार विमानस्थल निर्माण ३ चरणमा सम्पन्न गर्ने योजना छ । यो रकम तीनै चरणको काममा खर्च हुनेछ । पहिलो चरणमा ६५ अर्ब, दोस्रोमा २ खर्ब ५५ अर्ब र तेस्रो चरणमा ३ खर्ब ५० अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान छ । ३ वटै चरणमा निर्माण सम्पन्न गर्न १४ वर्ष लाग्नेछ ।
गत महिना टर्किस जहाज दुर्घटनाका कारण विश्वसँग नेपालको सम्बन्ध टुटेपछि वैकल्पिक विमानस्थल निर्माणमा चौतर्फी आवाज उठे पनि अहिले नै आँट गरेर आयोजना अगाडि बढाउने पक्षमा सरकार छैन । अहिले सरकार अरु क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणमा लागिपरेकोले पनि निजगढका काम केही सुस्त भएको सचिव श्रेष्ठले बताए ।
सरकारले निर्माण गर्ने भनेको १७ वर्षपछि मात्र जग्गा निर्धारण गर्ने प्रक्रिया गत महिनाबाट अगाडि बढाएको छ । चालू वर्ष जग्गा अधिग्रहणका लागि ५० करोड रुपैयाँ छुट्ट्याइएको छ । विमानस्थल सञ्चालनका लागि काठमाडौं–तराई द्रुतमार्ग (फास्ट ट्र्याक) निर्माण आवश्यक छ । त्यसैले पनि सरकारले अहिले द्रुतमार्गलाई प्राथमिकतामा राखेको छ । विमानस्थलसँग जोडिएकाले द्रुतमार्गको सुनिश्चता नभएसम्म विमानस्थलका लागि लगानीकर्ता नभेटिने सरकारको ठम्याइ छ ।
सेनाले २ वर्षअघि नै दु्रुतमार्गको ट्र्याक खोलिसकेको छ । ७२ किलोमिटरमा तराई जोड्ने यो मार्गका लागि गत महिनामात्रै भौतिक योजना तथा निर्माण मन्त्रालयले विस्तृत अध्ययन गर्न भारतीय कम्पनीसँग सम्झौता भएको थियो । द्रुतमार्गको लागत भने झन्डै ७५ अर्ब रुपैयाँ छ ।
विमानस्थलको धावनमार्ग ३६ सय मिटर लामो र ४५ मिटर फराकिलो हुनेछ । यसमा दोहोरो धावनमार्ग हुनेछ । यसमा सबैजसो अत्याधुनिक वाइड बडी जहाज उडान÷अवतरण गर्न सक्छन् । विमानस्थल निर्माण सुरु भएको ४ वर्षमा पहिलो चरणको काम सकिनेछ । यसको लागत ६५ अर्ब रुपैयाँ छ । पहिलो चरणमा सकिएपछि वार्षिक १ करोड ५० लाख यात्रुलाई सेवा दिन सक्नेछ ।
दोस्रो चरणको निर्माण गर्न ५ वर्ष लाग्नेछ । यसको लागत २ खर्ब ५५ अर्ब रुपैयाँ छ । दोस्रो चरणको निर्माणपछि विमानस्थलले वार्षिक ३ करोड यात्रुलाई सेवा दिन सक्नेछ । तेस्रो अर्थात अन्तिम चरणको निर्माणका लागि ५ वर्ष लाग्नेछ । यसमा ३ खर्ब ५० अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान छ । तेस्रो चरणको निर्माणपश्चात् विमानस्थलले वार्षिक ६ करोड यात्रु धान्न सक्नेछ ।
विमानस्थल टर्मिनल भवनमा ६ बोर्डिङ गेट, ३४ चेक–इन काउन्टर, ६ सुरक्षा जाँच, ३५ अध्यागमन, ८ भन्सार जाँच काउन्टर रहनेछन् । यात्रु सजिलोका लागि टर्मिनल भवनको माथिल्लो तलामा प्रस्थान र तल्लो तलामा आगमन बनाइनेछ ।
No comments:
Post a Comment