विश्वका उत्कृष्ट १० गन्तव्यमा नेपाल

काठमाडौं, १३ मंसिर (कास) सन् २०१५ मा घुम्नैपर्ने ठाउँमध्ये नेपाल पनि उत्कृष्ट १० मा परेको छ । विश्व चर्चित पत्रिका फोब्सका अनुसार सन २०१५ मा घुम्नै पर्ने १० सुन्दर ठाउँमध्ये नेपाल पनि उत्कृष्ट नौ मा परेको छ ।
फोब्समा एन एबेलद्वारा लेखिएको एउटा आलेखमा नेपाललाई ट्रेकिङको स्वर्ग भनेर बयान गरेकी छिन ।  उनले विस्तारै आरामदायी गन्तव्य बन्दै गएको बताउँदै नेपालको कलात्मक संस्कृतिको प्रशंसा गरेकी छिन ।  उनले नेपालको हिमाल, मन्दिर, गुम्बाहरु घुम्न सुझाएकी छन ।
एनले फेवातालमा देखिने हिमाली छायाँको चर्चा गर्दै यहाँका हिमालय र अनुपम कला संस्कृतिको अवलकोनका लागि नेपाल एक पटक पुग्ने पर्ने गन्तब्य भएको उल्लेख गरेकी छन । नेपालका गुम्बा र मन्दिर घुम्दै फेवातालमा डुंगा चढ्न पनि उनले सुझाव दिएकी छन ।
फोब्समा लेख्दै एनले नेपालको ट्रेकिङलाई स्वर्गका रुपमा ब्याख्या गर्दै नेपाल बिस्तारै आरामदायी गन्तब्य बन्दै गएको तर्क गरेकी छन । सन् २०१५ मा घुम्नै पर्ने देशहरुको पहिलो सूचीमा आइसल्यान्ड, त्यसपछि मोरक्को, भियतनाम, अमेरिकाको नेशनल पार्क टप टेन सूचीमा पर्ने अन्य ठाउहरुमा आइसल्याण्ड, अमेरिकन प्यारालाइफ रिजर्भ, तास्मानिया, कोलोम्बिय, जापान, मोरोक्को, श्रीलंका र भियतनाम आदि छन ।
एजेन्सी   

मोदीले नै ‘बुद्ध सर्किट’को प्रसंग निकालेपछि व्यवसायी दंग

केदार दाहाल
काठमाडौं, १० मंसिर- भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले बुधबार सार्क शिखर सम्मेलनमा ‘बुद्ध सर्किट’को प्रसंग निकालेपछि नेपालको पर्यटन क्षेत्रमा तरंग पैदा भएको छ । नेपाल र भारत सरकारबीच पर्यटनसम्बन्धी सम्झौता भएको भोलिपल्ट मोदीले ‘बुद्ध सर्किट’ विकास गर्दै यसैमार्फत दक्षिण एसियालाई जोड्न सकिने बताएका छन् । 
“बुद्ध जन्मस्थान लुम्बिनीदेखि बुद्धले बुद्धत्व प्राप्त गरेको बोधगयासम्मको क्षेत्र विकासलाई अगाडि बढाउनुपर्छ,” उनले भने, “यसले नेपाल र भारतलाई मात्र नभई पूरै दक्षिण एसियालाई जोड्नेछ ।”
यो योजना पूरा हुन सके धार्मिक पर्यटनका क्षेत्रमा नयाँ आयाम थपिने व्यवसायी बताउँछन् । हाल भारतीय बाटो हुँदै आउने बुद्धमार्गीहरू लुम्बिनीमा जम्मा २ घण्टामात्रै बिताउने गरेकाले उनीहरूको बसाइ अवधि लम्ब्याउन यो योजना कोसेढुंगा हुने विश्वास उनीहरूको छ ।
व्यवसायीले वर्षौंदेखि बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनी, उनले बुद्धत्व प्राप्त गरेको बोधगया र महापरिनिर्वाण प्राप्त गरेको कुशीनगरसँगै कपिलवस्तुको तिलौराकोट, नवलपरासीको रामग्राम र रुपन्देहीको देवदहसमेतलाई जोडेर ‘बुद्ध सर्किट’ निर्माण गर्नुपर्ने माग गर्दै आए पनि कुनै सुनवाइ भएको थिएन ।  
पर्यटन व्यवसायी तथा ‘बुद्ध सर्किट’ निर्माणका अभियन्ता विक्रम पाँडे मोदी अभिव्यक्तिको सकारात्मक प्रभाव पर्ने बताउँछन् । बुद्धसँग जोडिएका सबै क्षेत्रलाई जोडेर एकीकृत ‘बुद्ध सर्किट’ बनाउँदा दुवै देशलाई उत्तिकै फाइदा हुने उनको भनाइ छ ।
सार्क शिखर सम्मेलनमा सहभागी हुन नेपाल आएका मोदीको उपस्थितिमा दुवै देशबीच ‘बुद्ध सर्किट’लाई समेत अगाडि बढाउने सम्झौता भएको छ । मंसिर ६ देखि विभिन्न चरणमा भएका द्विपक्षीय छलफलमा पर्यटन विकासलाई संयुक्त रूपमा अगाडि बढाउने सम्झौताभित्र यो विषयलाई समेत समावेश गरिएको छ ।
नेपाल र भारतबीच भएका द्विपक्षीय सम्झौताका ७३ बँुदामा ‘बुद्ध सर्किट’ पनि समावेश भएको संघीय मामिला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालयका सहसचिव पूर्णचन्द्र भट्टराईले जानकारी दिए । “बुद्ध सर्किटमा छुट्टै सहमति भएको होइन तर पर्यटनका विभिन्न सम्झौताभित्र यसलाई राखिएको छ,” उनले भने, “यो लुम्बिनीको मात्र नभई नेपालको समग्र पर्यटन क्षेत्रको विकासमा कोसेढुंगा हुनेछ ।”
नेपालले २ वटा कोणबाट ‘बुद्ध सर्किट’लाई अगाडि बढाउन खोजेको उनले बताए । “जन्मस्थल लुम्बिनीदेखि ज्ञान प्राप्त गरेको भारतको बोधगयासम्मका क्षेत्रलाई समेटेर अन्तर्राष्ट्रिय बुद्ध सर्किट बनाउने,” उनले प्रष्ट्याए, “अर्को— आन्तरिक रूपमा लुम्बिनीदेखि काठमाडौंका स्वयम्बू, बौद्ध, कपनलगायत क्षेत्रलाई समेट्ने लक्ष्य छ ।”
‘बुद्ध सर्किट’ले दुवै देशको धार्मिक तथा पर्यटकीय महत्वलाई फाइदा पुग्ने गरी प्रवद्र्धनका कार्यक्रम अगाडि बढाउने सम्झौता भएको छ । भैरहवामा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण सुरु भएकाले पनि ‘बुद्ध सर्किट’ अपहरिहार्य भएको भट्टराई बताउँछन् ।
सरकारले २०१७ सम्ममा निर्माण सम्पन्न गर्ने गरी विमानस्थलको काम अगाडि बढाइसकेको छ । विमानस्थल निर्माणसँगै ‘बुद्ध सर्किट’समेत अगाडि बढाउन सकिए लुम्बिनीमा बर्सेनि लाखौं बौद्धमार्गी आउने विश्वास छ ।
भारतले हाल बोधगया, कुशीनगर, सारनाथ र श्रावस्तीलाई लुम्बिनीसँग जोडेर ‘बुद्ध सर्किट’ बनाइरहेको छ । पाँडेका अनुसार हाल भारतीय बौद्ध क्षेत्रहरूलाई लुम्बिनीसँग मात्रै जोडेर सर्किटका रूपमा प्रचार हुँदै आएको छ । सोही रुटमा नेपालका कपिलवस्तु (तिलौराकोट), रामग्राम (नवलपरासी) र देवदह पूर्ण रूपमा ओझेल पर्ने भएकाले एकीकृत सर्किटको अवधारणा ल्याइएको हो । नेपालका ‘बुद्ध सर्किट’को विकास र प्रचारप्रसारबिना भारतीय क्षेत्र पनि ओझेलमा पर्छन् ।
“विश्वका प्रायः बौद्धमार्गी सबैभन्दा पहिले लुम्बिनी भ्रमण गर्न चाहन्छन्,” पाँडे भन्छन्, “त्यसैले पनि लुम्बिनीसहित, कपिलवस्तु, रामग्राम, देवदहको विकास गरी एकीकृत बुद्ध सर्किटमा जोड दिइएको हो ।”
 

Elation after mention of Buddhist Circuit by Modi

KATHMANDU, Nov 26

Mention of Buddhist Circuit by Indian Prime Minister (PM) Narendra Modi in his address during the 18^thSAARC Summit has created a wave in the Nepali tourism sector. Talking a day after signing of tourism related agreement between Nepal and India Modi stated that the Buddhist Circuit must be developed and the South Asian region connected through it. Development of the birthplace of Lord Buddha Lumbini to Bodh Gaya, where he attained enlightenment, must be moved forward. This will not connect just Nepal and India but the whole South Asia,” he said.

Tourism entrepreneurs feel completing this plan will add a new dimension to the tourism industry. They believe this plan will be a milestone in extending the stay in Lumbini of tourists coming from India who currently spend just a couple of hours there. Tourism entrepreneurs have long been demanding for development of the Buddhist Circuit including Lumbini, Bodh Gaya and Kushi Nagar where, Lord Buddha attained Mahaparinirvana along with Tilourakot of Kapilvastu, Ramgram of Nawalparasi and Devdaha of Rupandehi. Tourism entrepreneur and campaigner for the Buddhist Circuit Bikram Pandey says Modi’s statement will have a positive impact, and claims that both countries will reap equal benefits through development of the Buddhist Circuit connecting all places related to Lord Buddha.

The two countries have signed tourism agreement including development of the Buddhist Circuit in presence of Indian PM Modi. The issue of the Buddhist Circuit has also been included in different stages of bilateral discussions since November 22 to jointly move the issue of tourism development. Joint Secretary at the Ministry of Federal Affairs and Local Development Purna Chandra Bhattarai reveals that the Buddhist Circuit has been included in the 73^rd point of the bilateral agreement between the two countries. “Separate agreement has not been reached on the Buddhist Circuit but it has been included in different agreements for tourism. This will be a milestone not just for Lumbini but the overall tourism sector in Nepal,” he states. He says Nepal is trying to move the Buddhist Circuit forward from two angles. “The first is to develop the international Buddhist Circuit by connecting birthplace Lumbini to Bodh Gaya and Kushinagar. The second is to incorporate Swoyambhu, Bouddha, Kapan and others areas internally with Lumbini,” he elaborates.

The countries have signed agreement to promote the Buddhist Circuit in a way to benefit religious and touristic importance of both the countries. He feels the Buddhist Circuit has now become indispensable also due to start of regional international airport in Bhairahawa. The government has already started construction to complete the airport by 2017. Hundreds of thousands of foreign tourists are expected to visit Lumbini every year if the Buddhist Circuit were also developed along with construction of the airport.

India currently is selling Buddhist Circuit by connecting Lumbini to Bodh Gaya, Kushinagar, Sarnath and Sravasti. Pandey says the Indians are only including Lumbini from Nepal in the circuit and the concept of integrated Buddhist Circuit has been floated to ensure that Tilourakot of Kapilvastu, Ramgram of Nawalparasi and Devdaha of Rupandehi do not remain in the shadows. “Almost all the Buddhists across the world want to first visit Lumbini. We have, therefore, stressed for the integrated Buddhist circuit including Tilourakot of Kapilvastu, Ramgram of Nawalparasi and Devdaha of Rupandehi,” he adds.    

क्यासिनोमा ठूला लगानीकर्तालाई बाटो खुल्यो

काठमाडौं, ७ मंसिर- सरकारले क्यासिनोमा नयाँ र ठूला लगानीकर्ता भिœयाउने प्रयाश गरेको छ । दशकौंदेखि बिनादर्ता सञ्चालनमा रहेका क्यासिनो सञ्चालनका लागि कार्यविधि बनेपछि अब नयाँ सञ्चालन हुने क्यासिनोलाई उद्योगको मान्यता दिने तयारी भएको छ । 
क्यासिनो सञ्चालनमा आएको ४७ वर्षपछि सरकारले क्यासिनोलाई उद्योगको मान्यता दिने निर्णयसँगै ठूला लगानीकर्तालाई बाटो खुलेको हो । आइतबार बसेको औद्योगिक प्रवद्र्धन बोर्डको बैठकले क्यासिनोलाई उद्योगको मान्यता दिने निर्णय गरी मन्त्रिपरिषद्मा पठाउने निर्णय गरेको हो ।  
उद्योगमन्त्री महेश बस्नेतको उपस्थितिमा बोर्डको १ सय १२ आंै  बैठकले क्यासिनो व्यवसायलाई पर्यटन उद्योगअन्तर्गत वर्गीकरण गरी राजपत्रमा सूचना प्रकाशित गर्नका लागि मन्त्रिपरिषद्लाई सिफारिस गर्ने निर्णय गरेको छ ।
विगतमा ४७ वर्षदेखि क्यासिनो व्यवसाय संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयको पत्रबाट व्यावसायिक रूपमा सञ्चालन हुँदै आएको थियो । मन्त्रालयले क्यासिनोलाई नियमन गर्नको निमित्त क्यासिनो नीति २०७० यसअघिनै जारी गरिसकेको छ । बोर्ड बैठकले नीतिसमेत जारी भइसकेको अवस्थामा बैदेसिक लगानी तथा प्रविधि हस्तान्तरण ऐन २०४९ बमोजिम क्यासिनोलाई उद्योगको रूपमा सूचीकृत गरी उद्योग दर्ता गराउने गरी प्रक्रिया अगाडि बढाउनेछ ।
पर्यटन मन्त्रालयले क्यासिनोलाई उद्योगको मान्यता दिएर सञ्चालन गराउने पर्नेमा जोड दिँदै लामो समय अगाडिदेखि प्रक्रिया अगाडि बढाएको थियो । “आगामी दिनमा क्यासिनो सञ्चालनका लागि विदेशी लगानीकर्तालाई पनि बाटो खुलेको छ,” पर्यटन विभागका महानिर्देशक तुलसीप्रसाद गौतमले भने । सरकारले क्यासिनो नियमावलीमा कडा प्रावधान राखेकाले अब नयाँ लगानीकर्ता भित्रिएपछि सहज तरिकाले नेपालका क्यासिनो सञ्चालन हुने गौतमको भनाइ छ ।
उनका अनुसार सरकारले ल्याएको क्यासिनो नियमावली २०७० लाई पालना गरेर नै नयाँ क्यासिनो सञ्चालका लागि मन्त्रालयमा आवेदन परेको छ ।
मन्त्रालयले गत वर्षको साउन ७ गते जारी गरेको क्यासिनो नियमावलीअनुसार प्रत्येक क्यासिनोले ३५ करोड ५० लाखका दरले १० वटा ले ३ अर्ब ५० करोड ५० लाख रुपैयाँ जोहो गर्नुपर्ने छ । नयाँ नियमवलीअनुसार ०७०÷७१ को रोयल्टीबापत ४ करोडका दरले सरकारलाई बुझाउनुपर्छ । यसअघि वार्षिक रोयल्टी प्रतिक्यासिनो २ करोड रुपैयाँ थियो । नयाँ नियमावलीले यसमा सतप्रतिशत वृद्धि गरेको थियो । अब प्रत्येक क्यासिनो सञ्चालकले चुक्ता पँुजी २५ करोड, बैंक ग्यारेन्टी ४ करोड, इजाजत दस्तुर २ करोड र निवेदन दस्तुर ५ लाख रुपैयाँ व्यवस्था गर्नुपर्छ ।
 क्यासिनो सञ्चालकहरूले नयाँ नियमावलीअनुसार सञ्चालन नगर्ने तथा वक्यौतासमेत तिर्न अटेर गरेपछि सरकारले गत वैशाखदेखि सबै क्यासिनो बन्द गरिदिएको थियो ।  नेपालमा मिनी क्यासिनो बाहेक नै १० वटा पाँचतारे होटलका १० वटा क्यासिनो सञ्चालनमा थिए ।    
क्यासिनो अन्ना (होटल डेल अन्नपूर्ण), माजोङ (होटल सोल्टी), सांग्रिला, रोयल (होटल याक एन्ड यती), स्टार (होटल हायात), एभरेस्ट (होटल एभेरस्ट, भेनस (होटल मल्ल) र ¥याड (होटल ¥याडिसन) सञ्चालनमा छन् । पोखरामा फूलबारी (होटल फूलबारी) र पोखरा ग्रान्ड ( होटल पोखरा ग्रान्ड) गरी १० वटा क्यासिनो सञ्चालनमा थिए ।
क्यासिनो र मिनी क्यासिनोको समेत गरी पुरानो वक्यौता ६७ करोड रुपैयाँ छ । त्यस्तै चालू आर्थिक वर्षको रोयल्टी र जरिवाना गरी ४१ करोड ६० लाख रुपैयाँ छ । प्रत्येक क्यासिनोको भागमा १ वर्षको रोयल्टी ४ करोड र जरिवाना १ करोड २० लाख रुपैयाँ हो । यस्तो रकम तिर्ने अवधि भदौ मसान्तमै सकिएको थियो । पटक–पटक म्याद थप गरे पनि क्यासिनो सञ्चालकहरूले नवीकरणका लागि अटेर गर्दै आएका छन् ।    
पर्यटन मन्त्रालयले क्यासिनोले वार्षिक रूपमा सरकारलाई तिर्नुपर्ने ३ करोड रुपैयाँको रोयल्टी बाहेकका पूर्वाधार तथा चुक्ता पुँजीसहतिका व्यवसायीले उठाएका विषयमा संशोधका लागि आवश्यक तयारी गरिरहेको छ ।
विदेशी लगानीको कम्पनीले स्वदेशीको सेयर खरिद गर्न पाउने
औद्योगिक प्रवद्र्धन बोर्ड बैठकले विदेशी लगानीमा स्थापित नेपाली कम्पनीले अर्को नेपाली कम्पनी सेयर खरिद बिक्री गर्न पाउने निर्णय गरेको छ । मन्त्री बस्नेतले विदेशी लगानीको कम्पनीले सेयर खरिद गरेर पुनः लगानी गर्न खोजेमा÷चाहेमा नकारात्मक अनुसूचीका उद्योगहरू बाहेकका उद्योगहरूले उद्योग विभागको स्वीकृति लिई सेयर खरिद बिक्री गर्न पाउने निर्णय भएको बताए ।
बरिष्ठ अधिवक्ता अनिलकुमार सिन्हाले सरकारको निर्णय सकारात्मक नै भए पनि विद्यमान ऐनले विदेशी लगानीका कम्पनीलाई स्वदेशी कम्पनीको सेयर किन्नबाट नरोकेको जानकारी दिए । “विद्यमान ऐनले विदेशी लगानीका कम्पनीलाई पनि स्वदेशीसरह नै सुबिधा दिएको छ” उनले भने, “केही प्रशासनिक झमेला सृजना गरिएको भए पनि नेपाली कानुन अनुसार स्थापना भएका उद्योगलाई यस्तो सेयर किन्नबाट रोकतोक थिएन ।” उनले सरकारको निर्णयले लगानीकर्तामाझ सकारात्मक सन्देश जाने प्रतिक्रिया दिए ।
मन्त्रालयका अनुसार बैठकले देशमा परापूर्वकालदेखि सञ्चालन हुँदै आइरहेको टेलरिङ व्यवसायलाई सेवामूलक उद्योगको मान्यता दिएको छ । यसअघि औद्योगिक व्यवसाय ऐन २०४९ को दफा ३ अनुसार ७ प्रकारमा उद्योगमा वर्गीकरण गरिए पनि यो व्यवसाय कुनै वर्गीकरणमा परेको थिएन । बोर्डले अर्डर अनुसारको ज्याला कपडा सिलाइ दिने भएकाले सेवामूलक उद्योगका रूपमा वर्गीकरण गर्न बढीमा १० वटासम्म सिलाइ मेसिन राख्न पाउने गरी सेवामूलक उद्योगको मान्यता दिएको बैठकमा सहभागी एक अधिकारीले बताए । यसैगरी जुटमिल उद्योगलाई  विगतमा नेपाल सरकारले ७०% विद्युत् महसुलमा छुट दिँदै आएकामा औद्योगिक प्रवद्र्धन बोर्डको पुरानो बैठकले जुट, स्टिल र धागो जस्ता उद्योगमा दिँदै आएको छुट दिनका लागि अर्थ मन्त्रालयलाई आवश्यक सिफारिस गर्ने निर्णय गरेको छ ।

मोदी भ्रमणले धार्मिक पर्यटनमा उल्लास

भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी संसारका जुनसुकै मुलुकमा गए पनि त्यस क्षेत्रको चर्चा विश्वमै हुन्छ, अझ भारतमा त यसको ग्राफ चुलिन्छ । भारतमा उनका करोडौं ‘फलोअर’ छन् ।क्रिकेटर र बलिउड कलाकारको नक्कल गर्ने करोडौं भारतीय अहिले मोदीका ‘फलोअर’ छन् । साउनमा मोदीले नेपाल नेपाल भ्रमण गरेर फर्किएपछि उनका भारतीय समर्थकको नेपाल आगमन ह्वात्तै बढेको छ ।
मोदी भ्रमणको प्रभाव सबैभन्दा धेरै धार्मिक पर्यटनमा परेको छ । उनले दर्शन गरेपछि पशुपतिनाथ आउने भारतीय पर्यटक दोब्बर वृद्धि भएको पशुपति क्षेत्र विकास कोषका सदस्य–सचिव गोविन्द टन्डन बताउँछन् । उनका अनुसार भदौयता दैनिक १२ हजारभन्दा बढी भारतीयले पशुपति दर्शन गर्न थालेका  छन् । यसअघि दैनिक ७ हजार हाराहारीमा मात्र भारतीय पर्यटक पशुपति पुग्ने गरेका थिए । मोदीले पशुपतिको दर्शन गरेर फर्किएपछि त भारतीयहरू मोदीले जसरी नै विशेष पूजा गरी दर्शन गर्न चाहेको टन्डनले जानकारी दिए ।
पर्यटन व्यवसायीले पशुपति आउने मात्र नभई समग्र नेपालको भ्रमणमा आउने भारतीय पर्यटकको संख्या उल्लेख्य रूपमा बढेको जानकारी दिएका छन् । नेपाल भ्रमणमा हवाई र स्थलमार्गबाट आउनेमध्ये अहिले पनि भारतीयकै हिस्सा बढी छ । अध्यागमन विभाग र पर्यटन बोर्डले तथ्यांक राख्न नसक्दा पर्यटकको संख्या यकिन नभए पनि मोदीको भ्रमणले भारतीय पर्यटक संख्यामा धेरै सुधार आएको यो क्षेत्रसँग सम्बद्ध ट्राभल एजेन्सी तथा होटलहरूले बताएका छन् ।
पशुपति क्षेत्रमा भारतीय पर्यटकको आगमनदर बढेसँगै त्यस क्षेत्रका होटलको ‘अकुपेन्सी’ बढेको छ भने  नयाँ–नयाँ होटल थपिने क्रम पनि सुरु भएको छ । भदौयता मात्रै आधा दर्जनभन्दा बढी होटल निर्माण सुरु भएको छ । पछिल्लो समय बत्तीसपुतलीमा भारतीय चेन होटल लड्र्स मिरेज इन समेत खुलेको छ । भारतमा उसका २६ वटा चेन होटल सञ्चालनमा छन् । “मोदी आएर गएपछि धेरै भारतीय पर्यटक ओइरिएका छन्, ट्राभल एजेन्सीहरूले समेत धेरै बुकिङ आएको जानकारी गराएका छन्,” लर्डस् मिरेजका बजार प्रबन्धक विजेन्द्रभक्त भाजूले भने ।
भारतीय सञ्चारमाध्यमले मोदी आउँदा पशुपति क्षेत्रको समाचार धेरै कभरेज दिएकाले भारतीयहरू पशुपति दर्शनमा उल्लेख्ख रूपमा आउन थालेको टन्डनले बताए । “अहिले त धेरैजसो भारतीयहरू मोदी कुन बाटो गएर कसरी पशुपतिको दर्शन गरेका थिए, त्यसरी नै दर्शन गर्न आउनेको भीड छ,” उनले भने, “बढीजसो भारतीयहरू शिवरात्रिका बेला धेरै आउने गरे पनि मोदी भ्रमणपछि प्रवृत्ति फेरिएको छ । यस्तो भीड मैले यसअघि कहिल्यै देखेको थिइनँ ।”
केही साताअघि भारतीय यातायातमन्त्री नितिन गडकरी आउँदा पनि धेरै भारतीय आएको र त्यतिबेला पनि पशुपति दर्शन गर्नेले मोदीको नक्कल गरेको उनले सुनाए ।
होटल एसोसिएसन नेपाल (हान)का महासचिव विनायक शाहको अनुभव पनि यस्तै छ । “महाराष्ट्रबाट नेपाल आउनेको संख्या त झनै ठूलो छ, यसले नेपालको पर्यटनमा सकारात्मक सन्देश दिएको छ,” तीनतारे एयरपोर्ट होटलका प्रबन्ध निर्देशकसमेत रहेको शाहले भने, “भारतीयमध्ये पनि जेष्ठ नागरिक धेरै छन् ।”
मोदी आउँदा बसेको होटल ह्यात रिजेन्सीमा समेत धेरै भारतीय पर्यटक आइरहेको होटलका जनसम्पर्क कार्यकारी अनलकुमार प्रधानले जानकारी दिए ।
“नेपाल र नेपालीमाथि भारतीयको दृष्टिकोण खासै राम्रो थिएन तर मोदीको भ्रमणपछि सोचाइ फेरिएको छ,” नेपाल एसोसिएसन अफ टुर एन्ड ट्राभल्स एजेन्ट्स (नाट्टा)का अध्यक्ष डीबी लिम्बू भन्छन्, “अहिले उनीहरू नेपाल भ्रमणमा चासो दिन थालेका छन् ।”

‘अबको भ्रमण नयाँ आयाम’
भारतीय प्रधानमन्त्री र सार्क नेताहरूले भ्रमण तय गरेका स्थानहरू जनकपुर, लुम्बिनी र मुस्ताङ भ्रमणपछि नेपालको पर्यटनले छलाङ मार्ने पर्यटन व्यवसायीको आशा छ । मोदीले गर्न लागेका तीनै स्थानको भ्रमणले भारतीय पर्यटक आगमनदरलाई अझै बढाउने विश्वास उनीहरूको छ । मोदीले मंगलबार नै हेलिकप्टरमार्फत तीनै क्षेत्रको भ्रमण गर्दैछन ।
“मोदीले यी क्षेत्रको भ्रमण गरे नेपालको पर्यटनमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने निश्चित छ,” हान महासचिव शाह भन्छन्, “मोदीसँगै तीनै क्षेत्रको प्रचार विश्वभर हुनेछ, त्यसले गर्दा सबैलाई कौतुहलता जगाउनेछ । भारतीयमात्र नभई अन्य देशका नागरिकसमेत ती क्षेत्र जानेछन् ।” श्रीलंकाली राष्ट्रपति महिन्दा राजपाक्षे पनि लुम्बिनी जाँदैछन् ।
मोदी भ्रमणले नेपाली धार्मिक क्षेत्रको प्रचार सित्तैमा भएको र यसले पर्यटनमा उल्लेख्य टेवा दिने नाट्टा अध्यक्ष लिम्बूको भनाइ छ । “यसले लामो समयसम्म पनि भारतीयहरूमा प्रभाव पारिरहनेछ,” उनले भने ।
सन् २०१३ मा मात्रै १ लाख ८० हजार ९७४ भारतीयले नेपाल भ्रमण गरेका छन् । सन् २०१२ मा १ लाख ६५ हजार ८ सय १५ र २०११ मा १ लाख ४९ हजार ५ सय ४ भारतीय नेपाल आएका थिए । भारतीयहरू चिनियाँभन्दा बढी खर्चालु हुन्छन् ।

Modi visit boosts religious tourism

KATHMANDU, Nov 22

The area visited by Indian Prime Minister (PM) Narendra Modi creates headlines across the world, and more so in India. There are tens of millions fans in India. Those who used to idolize cricketers and film stars have now become his fans. Arrival of Indians in Nepal has increased drastically after the Nepal visit of Modi in August.  

The biggest effect of Modi’s visit has been on religious tourism. Arrival of Indians to visit Pashupatinath Temple has doubled following Modi’s worship, according to Member Secretary of the Pashuapti Area Development Trust (PADT) Govinda Tandon. More than 12,000 Indians visit Pashupati a day after September, according to him. It was around 7,000 before that. He says many Indians want to offer special Puja at Pashupati like Modi did. Tourism entrepreneurs say overall arrival of Indians has increased significantly even though the Department of Immigration and the Nepal Tourism Board (NTB) do not have exact data on that. Indians still constitute most of the tourists visiting Nepal by air or land. Occupancy at hotels near Pashupati has increased while new hotels are being constructed in the area with the rise in arrival of Indians in Pashupati.

Indian hotel chain Mirage Lords Inn, that has 26 hotels in India, has recently opened a hotel at Battisputali. “Arrival of Indian tourists has increased following Modi’s visit. Travel agencies have also reported a rise in booking,” Market Manager of Mirage Lords Bijendra Bhakta Bhaju says. Tandon attributes the rise in arrival of Indian pilgrims to the massive coverage of Modi’s Pashupati visit in the Indian media. “Many Indians now want to take the path Modi took to worship at Pashupati. Most of the Indians used to come at around Shivaratri but all that has changed after the visit of Modi. I have never before seen such a crowd,” he reveals. He says many Indians had come even when Indian Central Minister Nitin Gadkari came to Nepal a few weeks ago.

“The number of tourists from Maharashtra is very big. This has sent a positive vibe to the tourism sector in Nepal. The number of elderly is high among the Indian tourists,” President of the Hotel Association of Nepal (HAN) and Managing Director of the three-star Airport Hotel Binayak Shah says. Public Relations Officer at Hyatt Regency, where Modi resided during his visit, says flow of Indian guests has increased in the hotel following Modi’s visit. “Indians did not have positive view about Nepal and Nepalis earlier. But Modi’s visit has changed that. They have now showed interest to visit Nepal,” President of the Nepal Association of Tour and Travels Agents (NATTA) DB Limbu says.  

This visit will add a new dimension

Tourism entrepreneurs hope that the Nepali tourism industry will take a huge leap following visit of Janakpur, Lumbini and Mustang by Indian PM Modi, and visit of other leaders from the SAARC countries. Modi will be visiting all three places on a chopper on Tuesday and they hope a massive rise in flow of Indian tourists there after his visit. “This visit of Modi is certain to have a positive impact on Nepal’s tourism. All three places will be advertized across the world after Modi’s visit and everybody will be curious to visit the places. This will ensure that not just the Indians but people from even other countries will visit the places,” HAN general secretary Shah says. Sri Lankan President Mahinda Rajapaksa will also be visiting Lumbini.

NATTA president Limbu feels that Modi’s visit of the religious sites will promote those places for free and can significantly boost tourism. “This will have a long-lasting influence on Indians,” he claims.

A total of 180,974 Indians have visited Nepal in 2013. It was 165,815 in 2012 and 149,504 in 2011. Indians are considered to be high-spending in comparison to Chinese tourists.      

नेपाल भ्रमणमा बेलायतको अघोषित प्रतिबन्ध

केदार दाहाल
काठमाडौं, ३ मंसिर  - मुलुकको पर्यटन क्षेत्र प्रवद्र्धन गर्न अघिल्लो साता बेलायत पुगेका पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री दीपकचन्द्र अमात्य गढीमाई बेलामा हुने गरेको पशुबलिका विषयमा एकाएक सहभागीहरुले प्रश्न उठाएपछि स्तब्ध बने । ‘वल्र्ड ट्राभल्स मार्ट २०१४’मा सहभागी हुन गएका मन्त्री अमात्यलाई सहभागीहरुले पशुबलिका विषयमा प्रश्नमात्रै गरेनन्, उनलाई ७२ हजार बेलायती नागरिकको हस्ताक्षरसहित ज्ञापनपत्रसमेत बुझाइयो । बेलायत भ्रमण खल्लो भएपछि अमात्यले राष्ट्रपति कार्यालय, प्रधानमन्त्री कार्यालयसहित मन्त्रिपरिषद्मा पनि यसरबो जानकारी गराए ।
मन्त्रालयका सचिव सुरेशमान श्रेष्ठका अनुसार गढीमाई मेलाकै कारण बेलायतीहरुलाई नेपाल भ्रमण नगर्न तीव्र लबिङ भइरहेको छ । यसले नेपालको पर्यटन क्षेत्रमा गम्भीर असर पर्नेछ । सन् २०१२ मा ४२ हजार ३ सय र २०१३ मा ३५ हजार ६ सय बेलायती पर्यटक नेपाल भित्रिएका थिए ।
बेलायतलगायत युरोपभर अहिले गढीमाई मेलामा हुने बलिविरुद्ध अधिकारकर्मीले अभियान सुरु गरेपछि नेपालमा युरोपेली पर्यटक आगमन गम्भीर असर पर्ने भन्दै व्यवसायीले चिन्ता प्रकट गरेका छन् । युरोपेली पर्यटक बढी खर्चालु भएकाले उनीहरु नै आउन छाडे नेपालको पर्यटन क्षेत्र धराशायी हुने व्यवसायीको चिन्ता छ ।
गढीमाई मेलामा गरिने पशुबलिलाई लिएर नेपालमै कार्यरत विदेशी नियोगले पनि गम्भीर चासो व्यक्त गर्दै खुला स्थानमा पशुहिंसा नगर्न नेपाल सरकारसँग माग गरेका छन् । ब्रिटिस गोर्खाको पक्षमा लड्ने अभिनेत्री जोहाना लुम्लेले पनि यसलाई रोक्न सार्वजनिक अपिल गरेकी थिइन् ।
“बेलायती अभियानकर्मीहरुले गढीमाईको विषयलाई लिएर नेपालीहरु विश्वमै बढी हिंस्रक र क्रूर भएको भन्दै नेपाल भ्रमण नगर्न आग्रहसहित आफ्ना नागरिकलाई प्रचार गरिरहेका छन्,” सचिव श्रेष्ठले भने, “यसले हाम्रो पर्यटनलाई अहिलेसम्मकै ठूलो धक्का लाग्ने निश्चित छ । हामीले यसबारे सबै सरोकारवाला निकायमा जानकारी र सुझाव दिएका छौं ।”
१२ हजारको संख्यामा हुने पशुबलिलाई लिएर बेलायतमा चलेको हस्ताक्षर अभियानमा ७२ हजारभन्दा बढीले सहभागिता जनाएको उनले बताए । उनका अनुसार बेलायतकै सिको गर्दै अन्य मुलुकले पनि नेपालीको बारेमा नराम्रो भ्रम फैलाएका छन् ।
मंगलबारमात्र एमाले सभासद राज्यलक्ष्मी गोल्छाले सर्वोच्च अदालतमा ‘पशुबलि रोकिपाऊँ’ भन्दै मुद्दा दायर गरेकी छन् । गढीमाई मेला प्रत्येक ५–५ वर्षमा लाग्छ, जसमा ५ लाख पशुलाई बलि दिइन्छ ।

भिडियो र फोटो खिच्न प्रतिबन्ध
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले गढीमाई मेलामा कुनै पनि प्रकारको भिडियो खिच्न रोक लगाउन बारा प्रशासनलाई निर्देशन दिएको सचिव श्रेष्ठले बताए । “पशुबलि दिने÷नदिने भन्ने विषयमा मन्त्रालयले केही बोल्न पाउँदैन तर त्यसको भिडियो÷फोटो प्रचारले नेपालको पर्यटन र संस्कृतिमा गम्भीर आघात पु¥याएको छ,” उनले भने ।
५ वर्षअघिको भिडियोलाई लिएर विदेशीले चासो दिएकाले यो वर्ष कुनै पनि भिडियो खिच्न प्रतिबन्ध लगाइएको श्रेष्ठले जानकारी दिए ।
 

Brits lobby against visiting Nepal due to Gadhimai

KATHMANDU, Nov 19

Tourism and Civil Aviation Minister Deepak Chandra Amatya, who went to Britain last week to promote Nepal’s tourism, was left speechless when he was asked questions about animal sacrifice at the Gadhimai Fair.

Minister Amatya, who was there to participate in the World Travel Market 2014, was not just asked questions about animal sacrifice but was also handed over a petition signed by over 72,000 Brits. He has reported about that to the President’s Office, Prime Minister’s Office and the cabinet after feeling bad during his visit. Secretary at the Tourism Ministry Suresh Man Shrestha says Brits have been lobbying to advise British tourists to not visit Nepal due to Gadhimai. This may seriously affect the Nepali tourism industry. A total of 42,300 British tourists had visited Nepal in 2012, and 35,600 in 2013.

Tourism entrepreneurs are expressing concerns stating that the campaign started by animal rights activists against animal sacrifice at Gadhimai across Europe can seriously affect arrival of European tourists. They fear that fall in arrival of European tourists, who are considered to be high-spending, can seriously affect the tourism industry. Foreign missions in Nepal, expressing serious interest about animal sacrifice during the Gadhimai Fair, have also urged the government to stop slaughter of animals at an open space. Joanna Lumley, who has fought for rights of the British Gurkhas, had also publicly appealed to stop that some time ago. “British campaigners have been urging Brits to not visit Nepal accusing Nepalis to be the most violent and cruel in the world citing Gadhimai. This is set to be the biggest setback for our tourism industry. We have informed all the stakeholder bodies and advised them about the issue,” secretary Shrestha adds.

He reveals that over 72,000 Brits have signed petition against sacrifice of hundreds of thousands of animals at Gadhimai and such campaigns spreading rumors about Nepal have also been held in other countries emulating Britain.

Constituent Assembly (CA) member from CPN-UML Rajya Laxmi Golchha on Tuesday had moved the Supreme Court to stop animal sacrifice. The Gadhimai Fair is organized every five year and around 500,000 animals are sacrificed during the fair.  

Ban on filming/photo

Secretary Shrestha reveals that the Ministry of Culture, Tourism and Civil Aviation has already directed Bara administration to stop any kind of filming/photography during the Gadhimai Fair. “The ministry cannot speak about whether to allow sacrifice or not. But photos and videos of that has seriously harmed Nepal’s tourism and culture,” he states. He says filming ban has been imposed this year as the foreigners have expressed concern due to the video filmed during the last edition five years ago.        

पाकिस्तानी एयरलाइन्सद्वारा नेपाल उडान बन्द

केदार दाहाल-काठमाडौं, २ मंसिर । पाकिस्तानको राष्ट्रिय ध्वजावाहक पाकिस्तानी अन्तर्राष्ट्रिय एयरलाइन्स (पीआईए)ले नेपाल उडान बन्द गरेको छ । १८ औं सार्क शिखर सम्मेलनमा सार्क राष्ट्रबीच ‘एयर कनेक्टिभिक्टी’ बढाउने एजेन्डा तय भइरहेका बेला १७ वर्षदेखि उडान गरिरहेको पीआईएले आन्तरिक कारण देखाउँदै सेवा बन्द गरेको हो ।

 

नेपालमा आफ्नै कार्यालय खोलेर दैनिक उडान गरिरहेको पीआईएले डिसेम्बर १५ देखि कार्यालय पनि बन्द गर्ने बताएको छ । उसले ३० वटा विमानमार्फत एसिया, युरोप तथा अमेरिकाका विभिन्न विमानस्थलमा उडान भर्दै आएको छ । थप ७ वटा विमानका लागि उसले एयरबस कम्पनीलाई अर्डर दिइसकेको छ ।

 

पीआईएले जुलाईबाटै नियमित उडान गरेको छैन । “नेपाल पीआईएको राम्रो गन्तव्य हुँदाहँुदै पनि आन्तरिक कारणले बन्द गर्नुपरेको हो,” कम्पनीका नेपाल प्रमुख महमद हमिद बाराकजायीले भने, “काठमाडौंबाट कराँची उडानमा ९० प्रतिशत र कराँचीबाट काठमाडौं ३५ प्रतिशत अकुपेन्सी थियो ।”

 

नेपाल र पाकिस्तानबीच सन् १९९५ मा द्विपक्षीय हवाई सम्झौता भएपछि पीआईएले १९९७ देखि नेपालमा उडान थालेको थियो । उसले एयरबस ए–३१० (२ सय सिट) विमानमार्फत् उडान गर्दै आएको थियो ।

 

१९९९ डिसेम्बर २४ मा भारतीय विमान कम्पनी एयर इन्डिया त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट अपरहणमा परेपछि उसले उडान बन्द गरेको थियो ।

पाकिस्तानको कराँचीबाट काठमाडौंमा दैनिक उडान भर्दै आएको एयरलाइन्समा विशेषगरी नेपाली कामदार जाने–आउने गर्थे । नेपालबाट अफगानिस्तान, इराक, दुबईलगायत मुलुक जाने यात्रु प्रायः पीआईए चढ्थे  ।

 

पीआईएले नेपालसँगै हङकङ र थाइल्यान्डमा समेत उडान बन्द गर्दै कार्यालय हटाइसकेको छ । “नेपालमा भने सार्क सम्मेलनका कारणले मात्र कार्यालय बन्द नगरेका हौं, नत्र हामी नोभेम्बर १५ मा जाने कार्यक्रम थियो,” बाराकजायीले ने ।

 

पीआईएले सेवा बन्द गरेपछि भारतबाट नेपाल उडानमा चाप पर्ने नेपाल एसोसिएसन अफ टुर एन्ड ट्राभल एजेन्ट्स (नाट्टा)का अध्यक्ष डीबी लिम्बूले बताए । “जति धेरै एयरलाइन्स नेपाल आउँछन्, त्यति धेरै नेपालको सम्बन्ध अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा विस्तार हुने भएकाले एयरलाइन्स बन्द हुनु राम्रो होइन,” उनले भने, “हामीले नेपाल र पाकिस्तान सरकारबीचको पहलबाट उडान सुचारु बनाउन पहल गरे पनि एयरलाइन्सकै समस्या भएकाले उपलब्धि भएन ।”

 

पीआईएले गत वर्ष १०५ वटा उडान गरेर झन्डै ३० हजार यात्रुलाई उडान-अवतरण गराएको थियो । नेपालमा हाल २७ वटा अन्तर्राष्ट्रिय एयरलाइन्सले उडान भर्दै आएका छन् । पीआईए गएपछि अब २६ वटा हुनेछन् ।