पूर्वाधार बढ्दै, पर्यटक घट्दै

– होटलको अकुपेन्सी ६१ प्रतिशतमात्र
– यो वर्ष पर्यटक आगम ४० प्रतिशतमा सीमित हुने प्रक्षेपण
केदार दाहाल
काठमाडौं, २८ साउन – पर्यटक संख्या घट्दा मुलुकभर होटल क्षेत्रमा बढिरहेको लगानी जोखिममा परेको छ । पछिल्ला केही वर्षयता होटलमा लगानी अकासिए पनि त्यसको अनुपातमा पर्यटक आएका छैनन् ।
होटलका कोठा गत वर्ष ६१ प्रतिशतमात्र उपयोग भएका छन् । १० वटा पाँचतारे होटलमा वर्षभरि उपायोग हुने कोठा संख्या ५ लाख २३ हजार ४५३ रहे पनि सन् २०१४ मा ३ लाख १९ हजार २८४ वटामात्र भरिएका छन् ।
सरकारले १० वर्षे रणनीतिक योजनामा समेत सन् २०२० सम्म २० वटा पाँचतारे होटल खोल्ने लक्ष्य राखेको छ । घोषणाअनुसार व्यापारिक समूहले होटल निर्माण गरे ५ वर्षभित्र पाँचतारे होटलको संख्या २२ भन्दा बढी हुनेछ ।
सन् २०१३ मा ५८.९ प्रतिशत र २०१२ मा ६२.८ प्रतिशत कोठा भरिएका थिए । सन् २०१४ मा ७ लाख ९० हजार ११८ र २०१३ मा ७ लाख ९७ हजार ६१६ पर्यटक नेपाल आएका थिए ।
वैशाख १२ को विनाशकारी भूकम्पका कारण सन् २०१५ मा पर्यटक आगमन ४० प्रतिशतले घट्ने प्रक्षेपण संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले गरिसकेको छ । चालू वर्ष ४ लाख ८० हजारभन्दा पनि कम पर्यटक आउने प्रक्षेपण छ । भूकम्पका कारण अब होटलको अकुपेन्सीमा समेत भारी गिरावट आउने निश्चित छ ।
“हामीले पूर्वाधारमा लगानी गरिरहेका छौं, त्यसको अनुपातमा पर्यटक आएका छैनन्,” राष्ट्रिय पर्यटन प्रवद्र्धन समितिका संयोजक योगेन्द्र शाक्यले भने, “यो चिन्ताको विषय हो ।” अहिले पनि नयाँ होटलमा बैंकको ४५ अर्ब रुपैयाँ हाराहारीमा लगानी छ ।
निजगढमा निर्माण गर्ने भनिएको दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल तथा अन्य क्षेत्रीय विमानस्थल निर्माण सम्पन्न नभएसम्म पर्यटक आगमनदर बढाउन नसकिने शाक्यको तर्क छ । नेपाल ६३ वर्षदेखि एउटामात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको भर पर्दा होटलमा आइरहेको लगानीसमेत डुब्न सक्ने खतरा व्यवसायी देख्छन् । “अहिलेकै होटलका पूर्वाधारले १५ लाख पर्यटक धान्न सक्छन्, नयाँ थपिएपछि झनै बढ्नेछ,” शाक्यले भने ।
पाँचतारे होटलमा मात्रै नभई अन्य तारे होटलमा समेत अकुपेन्सी घटेको छ । चारतारे होटलमा वार्षिक १ लाख १२ हजार ९५० कोठा उपलब्ध रहे पनि कोमा ८० हजार ८०४ रुमले मात्र विजनेज पाएको छ, जुन ७१.५ प्रतिशत हो । तीनतारे होटलमा वार्षिक ३ लाख ७२ हजार १७७ वटा कोठा उपलब्ध रहेकामा २ लाख ७ हजार २९६ वटामात्र उपयोगमा आएका छन्, जुन ५५.७० प्रतिशत हो । दुईतारे होटलका ७८.२२ र एकतारेका ४२.०२ प्रतिशत कोठाले बिजनेस पाएका छन् । दुईतारेका वार्षिक २ लाख १२ हजार ९२८ र ३ लाख ६० हजार ९३ कोठा छन् ।
सन् २०१३ मा होटलले ३४ अर्ब २१ करोड १ लाख रुपैयाँ आम्दानी गरेका थिए । २०१४ मा बढेर ४६ अर्ब ३७ करोड ५ लाख रुपैयाँ पुगेको थियो, जुन १२ अर्ब १४ करोड ६४ लाख रुपैयाँ बढी हो ।
मन्त्रालयका अनुसार चालू वर्ष ४ लाख ८० हजारभन्दा कम पर्यटक आउँदा बसाइ अवधि, आम्दानीदेखि होटलको अकुपेन्सीमा समेत प्रभाव पार्ने मन्त्रालयका प्रवक्ता मोहनकृष्ण सापकोटाले बताए ।