३४ सय आरोहीद्वारा ६ हजार पटक आरोहण

केदार दाहाल

• यस वर्ष १ सय ४५ विदेशी र २ सय ५ नेपाली चुचुरोमा
• हालसम्म २ सय १० आरोहीले ज्यान गुमाए
• आप्पा शेर्पाद्वारा २१ पटकको विश्व कीर्तिमान
• हावा–हुरी र हिउँपहिरोका कारण जोखिम बढी 

 

 

काठमाडौं, १५ जेठ - विश्वकै सबैभन्दा अग्लो चुचुरो सगरमाथाको शिखरलाई विभिन्न ३ हजार ४ सय आरोहीले अहिलेसम्म ६ हजारभन्दा बढी पटक आरोहण गरिसकेका छन् । ६० वर्षअघि सुरु भएको सगरमाथा आरोहण गर्ने र कृतिमानी राख्ने होडमा हालसम्म ६ हजारभन्दा बढी पटक सफलता प्राप्त भएकोे छ । 

सन् १९५३ देखि सन् २०११ सम्ममा ५ हजार ६ सय ४४ पटक सगरमाथा आरोहण भएको तथ्यांक छ । सन् २०१२ को पहिलो सिजन सकिएकाले यस वर्ष ३ सय ५० आरोहीले आरोहण गरेको एसियन टे«ेकिङ कम्पनीका अध्यक्ष आङछिरिङ शेर्पाले जानकारी दिए । “गत वर्ष र यस वर्ष समूह मात्र घटबढ भएको र संख्या भने उस्तै छ,” शेर्पाले भने । यस वर्ष १ सय ४५ विदेशी आरोहीले सगरमाथा आरोहण गरेका छन् भने २ सय ५ नेपालीले सगरमाथा आरोहण गरेको शेर्पाले जानकारी दिए । वसन्त र शरत् ऋतुमा गरी तिब्बती र नेपाली मोहडाबाट वार्षिक १ हजारभन्दा बढीले सगरमाथा आरोहण गर्दै आएका छन् । 

हालसम्म झन्डै ६ हजार पटक सगरमाथा आरोहण गरेको शेर्पाले बताए, तर आरोहण गर्ने व्यक्तिलाई हेर्ने हो भने हालसम्म ३ हजार ४ सय आरोहीले मात्र सगरमाथा आरोहण गरेका छन् । आरोहण सुरु भएदेखि हालसम्म २ सय १० आरोहीले ज्यान गुमाइसकेका छन् । यस वर्ष पनि आधा दर्जन आरोहीले ज्यान गुमाउनुप¥यो । गत वर्ष कुनै पनि दुर्घटना नभएको तर यस वर्ष अलि बढेको शेर्पाले बताए । यस वर्ष हावा–हुरी बढी चल्नुका साथै हिउँ–पहिरो पनि बढी गएकाले अलि बढी जोखिम बढेको उनको बुझाइ छ । 

विश्वभर नेपाललाई चिनाउने सगरमाथा जोगाउन सरकार र सम्बन्धीत क्षेत्र लाग्नुपर्ने शेर्पाको ठम्याइ छ । जलवायु परिवर्तनको मुख्य असर हिमाली क्षेत्रमा पर्दै गएकाले बेलैमा सबै पक्षले सोच्नुपर्ने उनको भनाइ छ । 

सन् १९५३ मे २९ गते का दिन तेन्जिङ नोर्गे शेर्पा र सर एडमन्ड हिलारीले ८ हजार ८ सय ४८ मिटरको उचाइको सगरमाथाको आरोहण गरेपछि पछिल्लो समय सगरमाथा आरोहण गर्न र कृतिमानी तोड्नलाई होडनै सुरु भयो । सन् १९५३ देखि हालसम्म एउटै आरोही आप्पा शेर्पाले २१ पटकसम्म आरोहण गरेर विश्व कीर्तिमान राखेका छन् । त्यस्तै गरी अन्यले पनि एउटै आरोहीले पटक–पटक आरोहण विभिन्न कृतिमान राखिसकेका छन् । 

सगरमाथा आरोहणमा सबैभन्दा बूढो उमेर, सबैभन्दा सानो उमेर र सबैभन्दा पाको पटक, सबैभन्दा छोटो समयमा, एकै सिजनमा धेरै पटक, चुचुरोमा बढी समय, बिना अक्सिजनजस्ता सगरमाथा आरोहणमा कीर्तिमान कायम भइसकेका छन् । सगरमाथा आरोहणका लागि सन् १९२४ मा जर्ज मेलोरीले ब्रिटिस आरोहण दलका साथ सगरमाथा आरोहण गर्ने कोसिस गरे पनि सफल हुन भने सकेनन । सन् १८८५ मा भारतको ज्यामितीय शास्त्रको सर्वेक्षणले सगरमाथाको उचाइ पत्ता लगाएको थियो । 

नेपाल सरकारले विगत पाँच वर्षदेखि मे २९ गतेलाई सगरमाथा दिवसका रूपमा मनाउँदै आएको छ । सन् १९५३ मे २९ गते का दिन तेन्जिङ नोर्गे शेर्पा र सर एडमन्ड हिलारीले विश्वको सबैभन्दा अग्लो सगरमाथाको सफल आरोहण गरेका थिए । सोही दिनलाई सरकारले प्रत्येक वर्ष सगरमाथा दिवसका रूपमा मनाउने पाँच वर्षअघि निर्णय गरेको थियो । यस वर्षको पाँचांै सगरमाथा दिवस पनि विभिन्न कार्यक्रम गरी मंगलबार मनाइँदैछ ।